Revize birim fiyat uygulaması yapım işlerine münhasır bir durumdur. Mal ve hizmet alımlarında bu şekilde bir uygulama bulunmamaktadır. Revize birim fiyat uygulamasında temel mantık iş kalemlerinin miktarlarının beklenenden çok artması halinde, bu iş kaleminden beklenen faydanın yüklenici açısından aşağı çekilmesi yatmaktadır. Yani, yüklenicilerin iş kalemlerinden kar elde ettiği ve iş kalemlerinde aşırı artış olması halinde yüklenicilerin karlarının maksimize edilerek devletin zarar göreceği yaklaşımı ile bu uygulama getirilmiştir.
Dayanağı mantık eleştirilebilir. Ancak uygulamada bu mantığı haklı çıkartan haller de bulunmaktadır. Yazımızda yasal dayanağı olmayan revize birim uygulaması veya mantığı üzerinde değil, bu uygulamanın hakediş arka sayfasında hangi bölümde gösterileceği üzerinde durulacaktır.
Revize birim fiyat kesintisine yönelik tip sözleşmelerde şu düzenleme yer almaktadır:
“28.2.İş kalemi miktarının değişmesi
28.2.1.Sözleşme eki birim fiyat teklif cetvelinde yer alan her hangi bir iş kaleminin miktarında, işin devamı sırasında % 20’yi aşan artışın meydana gelmesi ve toplam artışın aynı zamanda sözleşme bedelinin yüzde 1’ini geçmesi halinde, artışın sözleşme bedeli içindeki payı nispetinde ilgili iş kalemine ait birim fiyat aşağıda gösterildiği şekilde revize edilir ve bu iş kaleminin yüzde yirmi artışı aşan kısmına revize birim fiyat üzerinden ödeme yapılır.
R = F x [ 1 – (A x F) / S ]
S = Sözleşme bedeli ( TL),
F = İş kaleminin sözleşme birim fiyatı (TL / ….),
A = İş kaleminde meydana gelen artış miktarı (Adet, mt, m2 vb.),
R = Revize birim fiyat (TL / ….).”
Düzenlemeye göre, revize birim fiyat uygulanacak iş kalemlerinin ortaya çıkması halinde, iş kaleminin yüzde yirmi artışı aşan kısmına revize birim fiyat uygulanacaktır. Yani, revize birim fiyat bir kesinti değil, yükleniciye ödenecek bedelin tespitinde kullanılan bir yöntemdir. Bu şekliyle revize birim fiyat sözleşme fiyatlarıyla yapılan iş tutarı kısmını değiştiren bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır. Nitekim iş kalemi miktarının revize birim fiyatla çarpılacak olması da bu hususu desteklemektedir.
Ancak, uygulamada bazı idareler tarafından revize birim fiyat kesintisinin ödemeler değil, KESİNTİLER kısmında gösterildiği, hakedişlerin de bu şekilde düzenlendiği görülmektedir. Böyle bir hesaplama yöntemi doğru olmadığı gibi, KDV tutarının hatalı olarak fazla ödenmesine neden olan bu uygulama idareler açısından revize birim fiyat kesinti hesabı doğru olsa da, zarar meydana getirecektir.
