ALT YÜKLENİCİ İŞ BİTİRME BELGESİ TUTARININ TESPİTİ
Yapım İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 46 ncı maddesinin 3 üncü fıkrasında, “İş deneyim belgesi düzenlemeye yetkili kurum ve kuruluşlara doğrudan tek sözleşme ile taahhüt edilmiş işlerin bir bölümünü yapan alt yüklenicilerin iş deneyim tutarının tespitinde; diğer belgelerin de bu tutarı doğrulaması şartıyla, yaptıkları işin esas sözleşme fiyatları ile hesaplanan tutarını geçmemek üzere, kendi sözleşmelerinde yazılı bedel esas alınır.” düzenlemesi yer almaktadır.
Buna göre;
-Alt yükleniciye verilecek belge tutarı işin o kısmı için asıl yükleniciye ödenen tutarı geçemez.
Örneğin bir inşaat işinin sıhhi tesisat kısmı idarenin onayıyla alt yükleniciye verildiğini düşünelim. Söz konusu işler için yükleniciye 20.000-TL ödendiğini, asıl yüklenici ile alt yüklenici arasındaki sözleşmenin ise 16.000-TL olduğunu düşünelim. Bu durumda düzenlenecek alt yüklenici iş bitirme belgesinin tutarı 16.000-TL olacaktır. Söz konusu iş kısmı için yükleniciye 16.000-TL ödendiğini, asıl yüklenici ile alt yüklenici arasındaki sözleşmenin ise 20.000-TL olduğunu düşünelim. Bu durumda da düzenlenecek alt yüklenici iş bitirme belgesi tutarı 16.000-TL olacaktır. Ayrıca diğer belgelerin de asıl yüklenici ile alt yüklenici arasındaki sözleşmeyi doğrulaması gerekmektedir.
Buna göre sıhhi tesisat kısmı için yükleniciye 20.000-TL ödendiği, asıl yüklenici ile alt yüklenici arasındaki sözleşmenin ise 16.000-TL olduğunu durumda, alt yüklenicinin yüklenici ile yaptığı sözleşmeye ilişkin fatura örneklerinin bu durumu doğrulaması gerekmektedir.
Buna göre fatura örneklerinin 15.000-TL olduğu bir durumda düzenlenecek alt yüklenici iş bitirme belgesi tutarı 15.000-TL olacaktır. Sıhhi tesisat kısmı için yükleniciye 20.000-TL ödendiği, asıl yüklenici ile alt yüklenici arasındaki sözleşmenin ise 16.000-TL olduğu ve alt yüklenicinin bu sözleşmeye ilişkin fatura örneklerinin 18.000-TL olduğu durumda düzenlenecek alt yüklenici iş bitirme belgesi tutarının ne olacağı konusu ise tartışmalıdır.
Alt yüklenicinin asıl yükleniciyle yaptığı sözleşmede, iş artışı olması durumunda bu artışların da aynı sözleşme şartları dahilinde yaptırılacağına ilişkin hüküm bulunması halinde, alt yüklenicinin yaptığı iş kısımlarında meydana gelen ve asıl yüklenici ile yaptığı ilk sözleşme bedelinde artış sağlayan kısımların da alt yüklenici iş bitirme belge tutarında dikkate alınması gerektiğini söyleyebiliriz. -Birden fazla alt yüklenici olması durumunda, alt yüklenicilere verilecek iş deneyim belgelerinin tutarlarının toplamı, toplam sözleşme bedelini aşamaz.
Bu konuda, alt yüklenici ile yüklenici arasında imza altına alınan sözleşme bedeline bizim müdahale etmemizin mümkün olamayacağı gibi, yüklenicinin bizim ihalemizde hangi şartlarda çalıştığını ve bu şartların aynen alt yükleniciler için de geçerli olduğunu varsaymamızın Kanuna uygun olmayacağını; bu sebeple, alt yükleniciler için düzenlenecek iş deneyim belgesi tutarlarının toplamının esas sözleşme bedelini aşamayacağı ifadesinin Kanuna aykırı olduğunu ifade etmektedirler. Ayrıca alt yüklenicilerin iş bitirme belgelerinin değerlendirilmesinde; yapılmış ise alt yükleniciye ait işin kısmi kabul tarihinin, kısmi kabul yapılmamış ise asıl sözleşmeye ilişkin işin geçici kabul tarihinin ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son on beş yıl içinde olması şartı aranmalıdır. Dolayısıyla, kısmi kabul tarihi veya geçici kabul tarihi ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son 15 yıl içinde değilse, alt yüklenici iş bitirme belgesinin değerlendirilmeye alınması mümkün değildir.
ALT YÜKLENİCİ İŞ BİTİRME BELGESİ DÜZENLENMESİNDE YAPIM İŞLERİ GANEL ŞARTNAMESİ HÜKÜMLERİNİN GÖZETİLMESİ GEREKLİLİĞİ
Alt yüklenici iş bitirme belgesi düzenlenmesinde ayrıca Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 20 nci maddesi ile Kamu İhale Genel Tebliğinin 41 inci maddesinde yer alan düzenlemelerin de dikkate alınması gerekmektedir. Bu çerçevede alt yüklenicilere iş bitirme belgesi düzenlenebilmesi için, alt yüklenicinin idarenin onayıyla ihale konusu işin ifasında görev almış olması gerekli olup, bu şartın sağlanmadığı hallerde alt yüklenici iş bitirme belgesi düzenlenemez.
Yapım işleri ihalelerinde alt yüklenici çalıştırılması konusunda idarelerin önünde ikili bir seçenek mevcuttur. Buna göre, ihale dokümanını hazırlarken Açık İhale Usulü İle İhale Edilen Yapım İşlerinde Uygulanacak Tip İdari Şartnamesinin 18 inci maddesinin dipnotunda yapılan açıklamalar çerçevesinde hareket edilmesi gerekmektedir. Birinci seçenek, isteklilerden alt yüklenicilere yaptırmayı düşündükleri işleri belirtmelerinin istenmesi durumudur.
Bu durumda idari şartnamede aşağıdaki metne yer verilecektir: “İhale konusu işte idarenin onayı ile alt yüklenici çalıştırılabilir. Ancak işin tamamı alt yüklenicilere yaptırılamaz. İstekliler, ihale konusu yapım işinde alt yüklenicilere yaptırmayı düşündükleri işlere ait listeyi teklif ekinde vereceklerdir. İhalenin bu şekilde teklif veren istekli üzerinde kalması durumunda isteklinin işe ait sözleşme imzalanmadan önce alt yüklenicilerin listesini İdarenin onayına sunması gerekir. Bu durumda alt yüklenicilerin yaptıkları işlerle ilgili sorumluluğu yüklenicinin sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.” İkinci seçenek, isteklilerden alt yüklenicilere yaptırmayı düşündükleri işleri belirtmelerinin istenmemesi durumudur. Bu durumda ise aşağıdaki metne yer verilecektir: “ İhale konusu işte idarenin onayı ile alt yüklenici çalıştırılabilir. Ancak işin tamamı alt yüklenicilere yaptırılamaz
. Alt yüklenicilerin yaptıkları işlerle ilgili sorumluluğu yüklenicinin sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.” Bu çerçevede idarelerce hem isteklilerden alt yüklenicilere yaptırmayı düşündükleri işleri belirtmelerinin istenmesi durumunda, hem de isteklilerden alt yüklenicilere yaptırmayı düşündükleri işleri belirtmelerinin istenmemesi durumunda işin devamında alt yüklenici çalıştırılması mümkündür. Her iki durumda da alt yüklenicilere iş deneyim belgesi düzenlenebilmesi için, ilgili alt yüklenicinin idarenin onayıyla ihale konusu işin ifasında görev almış olması zorunluluk arz etmektedir. Bu şartın sağlanmadığı hallerde alt yüklenici iş deneyim belgesi düzenlenmesi mümkün değildir.
Aşağıda yer alan KİK kararında alt yüklenici olarak çalıştırılmasına yönelik açık ve yazılı bir onayı bulunmasa da, işin ifasında idarenin zımni onayıyla görev aldığı anlaşılan başvuru sahibi için iş deneyim belgesi düzenlenebileceğine karar verilmiştir. Alt yüklenicilere iş deneyim belgesi düzenlenmesi hususunda dikkate alınması gereken bir başka husus da Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 20 nci maddesi gereği işin tamamının hiçbir suretle alt yükleniciler marifetiyle yaptırılamayacağı hususudur.
