Heyelan, yamaçta veya şevde stabilitenin (duraylılığın) bozulmasıdır.
“Toprak ve/veya kayanın eğim aşağı hareketini içeren süreçler yelpazesi” ve “Toprak ve/veya
kayanın kesme (kayma) dayanımının asılması sonucu kitle olarak eğim aşağı hareketi” olarak da tanımlanmaktadır.
Depreme güvenli yapı üretmek mümkün iken heyelana karşı güvenli yapı üretmek mümkün olmadığından, heyelana karşı önlem yapının kendisinde değil, heyelan potansiyeline sahip kütle üzerinde alınır. Heyelanlar deprem kaynaklı da olabilir.
Kitle Hareketlerine Karşı Alınacak Önlemler
Yapılan çalısmalar sonucunda duraysız olduğu ya da yüksek duraysızlık potansiyeli taşıdığı
belirlenen alanlarda, kayma ve kitle hareketlerine karsı ilk alınacak önlemler, bu olayı meydana getiren nedenleri ortadan kaldırmak, kitleyi kaydıran kuvvetleri azaltmak ve tutan kuvvetleri çoğaltmak ile mümkündür. Alınabilecek başlıca önlemler şunlardır:
_ Şevlerin Düzenlenmesi
- Şevlerin yatırılması
- Şevlerde palye ile kademe oluşturmak
- Stabil olmayan bütün malzemelerin temizlenmesi
-Şevlerin Korunması
- Şev yüzeylerini bitkilendirmek
- Perde ile koruma
- Püskürtme harç (gunnite) ve püskürtme beton (shotcrete) ile kaplama
- Kaya bulonları ve derin ankrajlar ile sabitleştirme ve koruma
- Teraslama yapılması ve ağaçlandırma ile koruma
_ Drenaj Metodları
- Yüzey drenajı
- Yeraltı drenajı
- Yatay drenler
- Hendek drenajı
- Galeriler
- Düşey kum drenleri
_ Tutucu Yapılar
- Yamaç topuğunda (Etekte) dayanaklar (kaya dolgu ve toprak dolgu)
- Kafes veya istinat duvarları,
- Kazık çakma sistemi
- Tahta perdeler
- Bağlantı demirleri ile kayaların yamaçta sabitlenmesi veya tutturulması
- Ankraj çubukları ile şevlerin tutturulması
Diğer Yöntemler
- Zeminin sertleştirilmesi (Çimentolanma veya kimyasal maddeler ile dondurma yöntemi
veya pişirme yöntemi)
