Eler'in (Earthquake Loss Estimation Routine) Sağladığı Olanaklar..
09 Haziran 2016
ELER, Avrupa Birliği NERIES (Network of Research Infrastructures for European Seismology) Projesi kapsamında, depremin toplum üzerindeki fiziksel, sosyal ve ekonomik sonuçlarının gösterilmesini kapsayan bir araştırma projesidir. Bu proje JRA3 çalışma paketi içerisinde Boğaziçi Üniversitesi KRDAE Deprem Mühendisliği Anabilim Dalında geliştirilmiştir. ELER programının temel amacı, depremden etkilenen yerleşim yerlerini, buralardaki tahmini hasarlı bina, acil barınma ve beslenme ihtiyacı hakkında harita ve bilgi üretmektir. Bu bilgiler afet sonrasında ilgili makamlara iletilerek, afet sonrasında olay yerlerine anında müdahale edilmesine imkan vermektedir. ELER programı aşağıdaki genel adımları kapsar;
- Verilen deprem büyüklüğü ve merkez üssü bilgisiyle, belirli bir alanın yer hareketi tahmin denklemleri ile seçilen yer hareketlerinin parametrelerinin mekânsal dağılım tahmini ve enine dalga hız dağılım ve diğer alan tanımlayıcılarının kullanılması,
- Varsa, teorik tahminlerin iyileştirilmesi ve sapma ayarı için ampirik kuvvetli yer hareketi verilerinin birleştirilmesi,
- insan yapılı çevrenin envanter durumu ile orantılı olan farklı gelişmişlik seviyesindeki bina hasar ve yaralı insan tahmininin yapılmasına,
- bina hasarlarından kaynaklanan doğrudan ekonomik kaybın tahminine,
- kentsel boru hatları hasarının yapılmasına olanak sağlar.
ELER programı iki modül içerir: Tehlike belirleme modülü (Hazard Assessment Module) ve zarar belirleme modülü (Loss Assessment Module). Tehlike belirleme modülü, yer hareketi tahmin denklemlerini, yoğunluk ve yer hareketi paremetreleri arasındaki ilişkiyi ve toprak durumu bilgisini kullanarak tahmini zemin hareketi ve yoğunluk dağılımlarını içermektedir. Zarar belirleme modülü ise tehlike belirleme modülünden aldığı zemin hareketi ve yoğunluk dağılımı verilerini, veri tabanında bulunan demografik ve bina envanteri bilgileri ile birleştirmektedir. Bu modül tahmini bina zarar ve kayıpların bulunması için 3 seviye (Level 0, Level 1 ve Level 2) içerir. ELER yazılımındaki her iki seviyedeki analizler (Level 0 ve Level 1) yoğunluk dağılımları elde edilmesine ve toplam kayıp sayısının bulunmasına dayanmaktadır. Level 0 analizi, bölgesel yer hareketi azalım ilişkileri ve PGV ve PGA’ya dayalı olan azalım ilişkisi ile yoğunluk korelasyonu temel parametreleri için yoğunluk dağılım hesaplamasını kullanır. Level 2 analizi, özellikle kentsel alanlardaki deprem kaybı değerlendirmesi için tasarlanmıştır. Yazılım veri tabanı bütün bina sınıflandırması için bina kapasitesi ve analitik kırılganlık parametrelerini içerir. Ayrıca Level 2, deprem sigorta uygulamaları için tamir-maliyet tahminleri ve özel araştırmalar ile doğrudan parasal kayıpların hesaplanmasını da sağlamaktadır. Kısaca Level 2 analizi, temelinde kentsel alanlardaki deprem kaybının değerlendirilmesi (bina hasar ve ekonomik kayıplar) için tasarlanmıştır.
