“Paslanmanın (Çelik Korozyonunun) Beton Dayanımına Zaman İçerisindeki Etkilerinin İncelenmesi” projesi İl Müdürlüğümüzün 2015 yılında başlatmış olduğu AR-GE projeleri arasında yer almaktadır.
Halk dilinde paslanma olarak bilinen korozyon, elektrokimyasal etkilerin sonucunda malzemede oluşan kütle kaybıdır. Beton ilk döküldüğünde, donatıyı sararak paslanmaya karşı korur. Beton içindeki yüksek alkali ortamı, donatı çeliğine sıkıca yapışır ve bir film oluşturarak korozyonun önüne geçer. Ancak zamanla titreşim, sarsıntı gibi etkiler, mekanik yorgunluk ve dış ortam şartlarından dolayı betonda mikroskopik çatlaklar oluşur ve giderek büyüyerek rutubet, dış ortamdaki korozif madde ve gazlar, CO2, havadaki baca ve egzoz gazlarının sızmasına neden olur. Bu sızıntılar ve oksijenin korozif etkisi gibi nedenlerden dolayı donatı paslanır, kesiti azalır ve mukavemeti düşer. Betonu oluşturan bileşenler de zaman zaman tepkimeye yol açar. Bu gibi iç korozyon olayları da donatının paslanmasına neden olabilir. Oluşan paslanma, demirin hacmini artırarak, betonda çatlamalara neden olabilir. Korozyon özellikle rutubetin etkili olduğu dış cephelerde, çatı altlarında, bodrum katlarında, köprü, viyadük, baraj gibi su yapılarında, denize yakın yerlerde, baca ve egzoz gazlarının yoğun olduğu yerlerde, endüstriyel kirlenmenin yaşandığı bölgelerde ve tuzlu deniz kumunun kullanıldığı yapılarda görülür.
Çalışmamız kapsamında 40cm boyunda 8mm genişliğinde 12 adet donatı demiri kesilmiş ve 6 adet numunenin paslanması için gerekli şartları oluşturulmuştur. Diğer 6 adet numune ise paslanmaya maruz kalmadan taze beton içerisine gömülmüştür. Çalışmamızın sonuçları 360.gün ve 720.gün olarak iki aşamada alınması planlanmıştır. 360.gün sonunda paslanma miktarının ne olduğu ayrıca paslı olmayan numunelerin pas reaksiyonuna uğrayıp uğramadığını tespit etmek amacıyla hazırlanan numunelerden iki adedi loader marifetiyle donatılar zarar görmeyecek şekilde kırılmış ve incelenmiştir. 360 gün sonunda paslanma reaksiyonunun geçirimsiz ve alkali olmayan beton içerisinde oluşmadığı görülmüştür. Paslı olmayan numunelerin ve paslanmış numunelerinin betonun içine gömülmeden önceki fiziki hallerini korudukları gözlemlenmiştir. Kalıbına yeterince yerleşmeyen, bünyesinde birbiri ile bağlantılı dışa açık boşlukları bulunan betonlarda pas reaksiyonu döngüsü oluşacağı için paslanmanın sürekli olacağı bilinmektedir.
Yapıların servis ömrünü daha önceden doldurmasını önlemek amacıyla şantiyelerde bekletilen donatıların stok miktarının yüksek tutulması zorunluluğu varsa demirlerin üzeri branda ile örtülmelidir. Demirlerde oluşan pas kalınlığının teknik şartnamelerin ve standartların toleransı dışında olması halinde tel fırça ile temizlenmesi mümkündür. Pas kalınlığının fazla olması halinde ise temizlik kumlama ile gerçekleştirilmelidir. Kumlama yönteminin sakıncası; temizlikten sonra demir çapında meydana gelen azalmadır. Çaptaki azalma göz önüne alınmalıdır. Betonarme demiri depolanırken saha düzenlenir ve yağmur suyuna karsı drenaj şebekesi yapılır. Demirler ya 10x20 cm kalaslar üzerine ya da beton (10x15 cm kesitli olabilir) şeritler üzerinde stok edilmelidir. Toprakla temasları olmamalı, yağıştan korumak için üzeri bir sundurma ile kapatılmalıdır. Kendi ağırlıklarıyla deforme olmamalıdırlar.
Çalışmamızın 720 günlük sonuçları Aralık 2017 tarihinde elde edilecek olup raporlama çalışmaları yapılacak ve ilgili kurumlarla paylaşılacaktır.
