Son yıllarda meydana gelen afetler incelendiğinde, afetlerin neden olduğu ekonomik kayıpların yıllık mili gelirimizin %3-4’ü oranında olduğu görülmektedir. Türkiye için yapıların maruz kalabileceği olağanüstü durumların başında doğal afetlerin olduğu görülmektedir. Binalar açısından durum değerlendirildiğinde ise özellikle binalarda yıkım veya hasar oluşmasının en büyük nedeninin depremler olduğu görülmektedir. Doğal veya insan kaynaklı tüm afetler dikkate alındığında, can kayıplarının en büyük nedeninin yine depremler olduğu görülmektedir. Verilerin değerlendirmesi sonucunda, can ve mal kayıplarını azaltmak için en önemli unsurun depreme dayanıklı bina tasarımı olduğu görülmektedir. Ülkemizde, depreme dayanıklı bina taşıyıcı sistem tasarımı, yürürlükte olan deprem yönetmeliğine göre yapılmaktadır. Geçmiş yıllardan günümüze, geçmiş depremler de meydana gelen yapısal hasarların sebeplerinin araştırılması ve bilimdeki gelişmelere bağlı olarak deprem yönetmelikleri de dinamik olarak sürekli bir değişim ve gelişim içinde bulunmaktadır. Bugüne kadar Türkiye’de yürürlükte olmuş deprem yönetmelikleri aşağıda sıralanmıştır:
1940 - Zelzele Mıntıkalarında Yapılacak İnşaata Ait İtalyan Yapı Talimatnamesi
1944 - Zelzele Mıntıkaları Muvakkat Yapı Talimatnamesi
1949 - Türkiye Yersarsıntısı Bölgeleri Yapı Yönetmeliği
1953 - Yersarsıntısı Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik
1962 - Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik
1968 - Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik
1975 - Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik
1999 - Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik
2007 - Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik
1940 ve 1944 deprem yönetmelikleri daha çok yığma binaların tasarımı ile ilgili genel kuralları içeren yönetmelikler olup deprem ile ilgili herhangi bir hesap tarzı yer almamaktadır.
1949, 1953 ve 1962 deprem yönetmeliklerinde çok basit bir şekilde eşdeğer deprem yükü hesap yöntemleri yer almaya ve depreme karşı güvenlik için esaslar yönetmeliklere girmeye başlamıştır.
1968 deprem yönetmeliğinde, ülkemizde betonarme yapıların önemli hale gelmesine bağlı olarak betonarme inşaat elemanlarının kurallarından daha detaylı bahsedilmiş ve deprem hesabı önceki yönetmeliklere göre daha ayrıntılı hale gelmiştir. Yürürlüğe girdiği tarih göz önüne alındığında en önemli deprem yönetmeliklerinden birisi 1975 deprem yönetmeliği olarak görülmektedir. Bu yönetmelikle, daha önce meydana gelmiş depremlerde binalarda ağır hasar veya göçmeye neden olan birçok noksanlık düzeltilmiştir. Yönetmelikte betonarme elemanlarla ilgili yer alan boyutlandırma ve donatılandırma ölçütleri yeterli sayılabilecek seviyededir. Binaya etki edecek eşdeğer deprem kuvvetlerinin belirlenmesi için önceki yönetmeliklere göre birçok parametreye dayalı detaylı bir hesap yöntemi açıklanmış olup bu yönetmelik ile ülke ilk defa 4 farklı deprem bölgesine ayrılmıştır.
Teknoloji ve bilgideki gelişim ile geçmiş yıllarda ülkemiz ve dünyada meydana gelen yıkıcı depremlerden elde edilen tecrübelere bağlı olarak depreme dayanıklı yapı tasarımı konusunda günümüz anlamında ilk modern deprem yönetmeliği “1998 - Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik” olarak kabul edilebilir. Bu yönetmelikte deprem hesabı için kullanılacak yöntemler; eşdeğer deprem yükü yöntemi, mod birleştirme yöntemi ve zaman tanım alanında hesap yöntemleri olmak üzere üç başlık altında toplanarak bu hesap yöntemleri için gerekli denklem ve tablolar detaylı olarak verilmiştir. Yönetmelikte, deprem sırasında binalarda oluşacak önemli hasar nedenleri planda ve düşeyde düzensizlikler olarak iki gruba ayrılmış ve tasarım sırasında bu düzensizliklerden dolayı meydana gelecek olumsuzluklar hesaplara dâhil edilmiştir. Ayrıca bu yönetmelikte; betonarme, çelik, ahşap, yığma ve istinat yapıları için de depreme dayanıklı tasarım kuralları detaylı olarak belirlenmiştir. Günümüzde yürürlükte olan “2007 - Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik” esas olarak; depreme dayanıklı binalar için hesap kuralları, yeni yapılacak bina türü betonarme, çelik ve yığma yapıların tasarım kuralları ile mevcut binaların deprem güvenliğinin belirlenmesi kısımlarından oluşmaktadır. Yeni yapılacak betonarme, çelik ve yığma yapıların tasarım kuralları esas olarak “1999 - Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik” le çok farklı olmayıp çok kapsamlı olmayan iyileştirmeler içermektedir. Asıl önemli kısım, mevcut binaların deprem güvenliğinin belirlenmesi bölümü olup yürürlüğe girdiği tarih dikkate alındığında bu konuda dünyadaki çağdaş yönetmeliklerin önünde yer aldığı görülmektedir.
